آیا تا به حال شده که خیلی زود از یک موقعیت برنده خارج شوید یا یک دارایی را بدون هیچ شانسی برای بازیابی داشته باشید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، شما قربانی اثر تمایل (Disposition Effect) شده‌اید. هرش شفرین (Hersh Shefrin) و میر استاتمن (Meir Statman) اثر تمایل را در مقاله خود در سال 1985 ابداع کردند. طبق این مقاله، این مفهوم تمایل سرمایه‌گذاران به فروش زودهنگام برندهها و سوار شدن بر بازنده‌ها را برای مدت طولانی توصیف می‌کند.
اثر تمایل چیست؟
اگر تا به حال با وجود پتانسیل صعودی قابل توجه باقیمانده از یک موقعیت خیلی زود خارج شده‌اید یا دارایی را در اختیار داشته‌اید که اساساً شانس بازیابی آن صفر بوده است، در این صورت قربانی اثر تمایل شده‌اید. اثر تمایل یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی سرمایه‌گذاران امروزی در استراتژی ترید و حضور در بازار های مالی است، زیرا مانع کارایی سرمایه می‌شود و سرمایه‌گذاران را از تصمیم‌گیری بهینه معاملات باز می‌دارد. بنابراین ما در این مقاله به تشریح کامل این سوگیری شناختی پرداخته و راه‌های مقابله با آن را هم آموزش می‌دهیم.
اثر تمایل چگونه کار می‌کند؟
به طور طبیعی، بیشتر انسان‌ها به شدت از از دست دادن بیزارند. این به این معنی است که باخت‌ها تأثیر منفی بیشتری نسبت به بردهای مثبت دارند. برای درک این موضوع، نارضایتی از دست دادن 100 دلار تأثیر روانی بسیار بیشتری دارد تا لذت بُردن همان مبلغ. به هر حال، این فواید تکاملی دارد، زیرا ارگانیسمی که در آستانه مرگ قرار دارد، خطر از دست دادن ارزش غذای یک روز خود را به احتمال دو برابر این مقدار ندارد.
با توجه به تئوری چشم‌انداز، افراد تمایل به انتخاب‌هایی دارند که می‌تواند منجر به سودهای احتمالی شود و از انتخاب‌هایی که می‌تواند منجر به ضرر شود اجتناب می‌کنند. برای مثال، اگر فردی مجبور باشد یکی از دو گزینه زیر را انتخاب کند:
- شانس 50 درصدی برنده شدن 1000 دلار یا هیچ چیز دیگری را داشته باشید.
- شانس 100 درصدی برنده شدن 500 دلار را داشته باشید.
آنها اکثراً گزینه 2 را انتخاب می‌کنند، زیرا دارای نرخ پیروزی تضمین شده است – علیرغم این واقعیت که نتیجه اقتصادی هر دو به طور متوسط برابر است. با اعمال این امر در معاملات ارزهای دیجیتال، زمانی که یک سرمایه‌گذار در یک ارز دیجیتال موقعیتی را اتخاذ کرد، خروج به سود تضمین شده را آسانتر از ریسک کردن سبد خود برای سود بیشتر می‌یابد. این همچنین توضیح می‌دهد که چرا مردم اغلب از کار اضافه کاری یا انتقال به شغلی با درآمد بالاتر خودداری می‌کنند – از ترس پرداخت مالیات بیشتر.
ما از حس پشیمانی هم به شدت متنفر هستیم. ما از احساس پشیمانی که اغلب ما را به سمت انتخاب‌های محافظه‌کارانه سوق می‌دهد متنفریم – مانند فروش ارز دیجیتالی که علیرغم پتانسیل آن برای دستیابی به میزان قابل توجهی سود در دراز‌مدت، یک شبه ۲۰ درصد افزایش یافته است.
این امر با این واقعیت تشدید می‌شود که ما انسان‌ها تمایل داریم به کالاهایی که مالک آنها هستیم در مقایسه با کالاهایی که نداریم ارزش بیشتری نسبت دهیم – حتی اگر دقیقاً یکسان باشند. به طوری که شخصی با یک صندلی 1000 دلاری ممکن است حاضر نباشد آن را به قیمت 1100 دلار بفروشد، با وجود اینکه همان صندلی در جای دیگری به قیمت 1000 دلار موجود است.
بر اساس مقاله اخیر استیون هاریانتو (Steven Haryanto) و آتور سابروتو (Athor Subroto)، بازار «اثر تمایل معکوس در دوره‌های صعودی و اثر تمایل مثبت معمول در دوره های نزولی» را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران تمایل دارند برندهها را برای مدت طولانی در بازارهای صعودی نگه دارند و آنها را خیلی سریع در بازارهای نزولی بفروشند.
این اثر نشان می‌دهد که چرا تعداد زیادی از دارندگان ارزهای دیجیتال بیت کوین را بسیار پایین‌تر از قیمت آن در سال 2021 خریداری کردند و تا به امروز – با وجود سقوط 70 درصدی آن – ادامه می‌دهند. به همین ترتیب، توضیح می‌دهد که چرا تعداد کمی از تریدرها (یا احتمالاً هیچ) موفق شدند از رشد ۲۵ میلیون درصدی شیبا اینو در سال ۲۰۲۱ به دلیل فروش خیلی زود سود ببرند.
چگونه از اثر تمایل جلوگیری کنیم؟
متأسفانه، زمانی که بیشتر تریدرها به حال خود رها می‌شوند، تمایل دارند خیلی زود یا خیلی دیر از موقعیت‌های خود به صورت دستی خارج شوند.
به گفته Dacey and Zielonka، استثنا در این مورد در دوره‌های نوسان شدید رخ می‌دهد، جایی که سرمایه‌گذاران بیشتر احتمال دارد که بازنده‌ای را بفروشند تا زمان آرامش نسبی.
با توجه به این که اثر تمایل کاملاً در طبیعت ما بافته شده است، اصلاح آن دشوار است، اما غیرممکن نیست. چندین استراتژی مختلف وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید تا بهترین شانس را برای خروج از موقعیت‌ها در زمان منطقی‌تری به خود بدهید.
این شامل:
قاب‌بندی گسترده (Broad Framing)
اگر شبیه بیشتر تریدرها هستید، تمایل دارید معاملات خود را به صورت موردی مدیریت کنید. در حالی که این کار زمانی که به درستی انجام شود می‌تواند فوق العاده کارآمد باشد، اغلب باعث می‌شود که تریدرها تاکید زیادی بر نتیجه یک معامله داشته باشند.
این می‌تواند باعث شود که نتیجه معامله مهمتر از آنچه هست به نظر برسد. در حالی که در واقعیت، ترید فقط بخش کوچکی از یک برنامه بزرگتر است. با تمرکز بر تصویر بزرگتر، می‌توانید آن را به همان شکلی که واقعاً هست ببینید – فقط بخشی از طرح. این تکنیک به عنوان قاب‌بندی گسترده شناخته می‌شود.
هدف استراتژی سرمایه‌گذاری در کریپتو شما این است که به جای تمرکز بر موارد کوچکتر مستقل، به یک سود کلی دست یابید. با نگاه کردن به سرمایه‌گذاری‌های خود در این منظر، ممکن است کمتر مستعد تصمیم‌گیری‌های عجولانه باشید.
خودکارسازی استراتژی (Strategy Automation)
انسان‌ها موجوداتی به شدت احساسی هستند. اما همانطور که یک ضرب‌المثل قدیمی می‌گوید: بدترین دشمن یک سرمایه‌گذار بازار ارزهای دیجیتال نیست، بلکه احساسات خودش است.
اثر تمایل تنها به این دلیل کار می‌کند که سرمایه‌گذاران از نظر احساسی یا غیرمنطقی به سرمایه‌گذاری‌های خود وابسته می‌شوند. این می‌تواند چالشی برای غلبه بر آن باشد، اما می‌توان با حذف اجباری احساسات از معادله از طریق اتوماسیون، آن را بسیار ساده‌تر کرد.
در ساده‌ترین سطح، این به معنای استفاده از سفارشات محدود برای خروج خودکار از موقعیت‌های خود با قیمتی مشخص بر اساس تحلیل‌های به‌روز است. برای دارایی‌های اساسا ضعیف در روند نزولی، این ممکن است شامل استفاده از دستور استاپ لاس (Stop Loss) باشد، در حالی که، برای دارایی‌های اساسا قوی در یک روند صعودی، ممکن است دستور برداشت سود (Take Profit) را در نظر بگیرید.
برخی از صرافی‌های پیشرفته‌تر ارزهای دیجیتال حتی سفارش‌های برداشت سود و استاپ لاسی را ارائه می‌کنند که به شما انعطاف‌پذیری بیشتری می‌دهد. این می‌تواند شما را مجبور کند که به برنامه پایبند باشید، مهم نیست که در مورد آن چه احساسی دارید.
تغییر دیدگاه به مسئله
ما اغلب نصیحت کردن را آسانتر از پذیرش آن می‌یابیم. اما در این مورد، تکنیک‌های انتزاعی می‌توانند به شما این امکان را بدهند که موقعیت خود را از منظر دیگری ببینید و به طور بالقوه به شما در تصمیم‌گیری بهتر کمک می‌کند.
فرض کنید ارز دیجیتالی را نگه داشته اید که در واقع هیچ شانسی برای بازیابی ندارد. این کاملاً مشخص است که به احتمال بسیار زیاد آن ارز دیجیتال در آینده قابل پیش‌بینی به سقوط خود ادامه خواهد داد، اما شما نمی‌توانید با فروش دارایی‌های خود، زیان خود را واقعی کنید.
چه کار می‌کنید؟ یک قدم به عقب برگردید و از منظر بیرونی به آن نگاه کنید. اگر دوست یا یکی از اعضای خانواده در موقعیت خود داشته باشید، چه توصیه‌ای به آنها می‌کنید؟
ممکن است تعجب کنید اگر متوجه شوید که به آنها توصیه می‌کنید دقیقاً برعکس آنچه شما قصد انجام آن را دارید انجام دهند. و اگر چنین است، توصیه‌های خود را دنبال کنید – ممکن است شما را از ضررهای قابل اجتناب یا سودهای از دست رفته نجات دهد.
منبع: CoinMarketCap
پاسخ