صفر تا صد کارمزد تراکنش بیت کوین و آموزش نحوه کار تراکنش‌ها

کارمزد تراکنش‌های بیت کوین و توان عملیاتی شبکه آن معمولاً به عنوان محرک‌های مثبت و منفی برای ارزش بیت کوین در نظر گفته می‌شوند که البته به زمان و مخاطب این پرسش هم بستگی دارد. نوسانات کارمزدها باعث ایجاد سناریوهای متقارن و متضادی شده است، به طوری که این کارمزدها دائماً یا خیلی کم و یا خیلی زیاد معرفی می‌شوند.

برای کاربران عادی بیت کوین، کارمزد تراکنش‌های بیت کوین نمایانگر یک هزینه اجتناب ناپذیر و غیرقابل پیشبینی است که البته یک مزیت مهم دارد: دسترسی به یک توافق نهایی برای یک دارایی به شدت نقد، جهانی و 24 ساعته. طبق داده‌های تاریخی، درآمد ناشی از کارمزد تراکنش‌ها در مقایسه با استخراج کوین‌های جدید برای دفتر کل، درآمدی اندک و ناچیز بوده است ولی در بلند مدت، همین کارمزد تراکنش‌ها به اصلی ترین منبع درآمد ماینرهای بیت کوین تبدیل خواهد شد.

در این گزارش جدید وبسایت Blockware Intelligence، قصد داریم که به سه موضوع مهم زیر بپردازیم:

• چه کسی کارمزد تراکنش‌ها را می‌پردازد و این نرخ کارمزدها چگونه تعیین می‌شوند؟
• چرا دوره‌های شلوغی شبکه و جهش کارمزدها، موقتی و گذرا هستند؟
• کاربران بیت کوین چگونه می‌توانند با استفاده از کارمزدها، ماینرهای نا مطمئن را از شبکه اخراج کنند؟

 

کارمزد تراکنش‌ بیت کوین چیست؟

وقتی نرم افزار کیف پول شما یک تراکنش جدید خلق می‌کند، در واقع مقدار بیت کوینی که از ورودی‌ها (input) قفل گشایی (آماده ارسال) می‌کند، از مقدار بیت کوین خروجی (output) که در کیف پول مقصد قفل می‌شود، بیشتر است. این باقی مانده اختلاف همان کارمزد تراکنشی است که به اولین ماینری که تراکنش را در بلاک بگنجاند. نمونه زیر نشان میدهد که چگونه 400,000 سات (sat) از خروجی، 399,000 سات را در خروجی جدید قرار می‌دهد و 1000 سات باقی مانده را به عنوان کارمزد تراکنش به ماینرها ارائه می‌کند.

 

تعداد ورودی‌ها و خروجی‌های یک تراکنش، بسته به نوع کیف پول تفاوت عمده ای دارد. این برای تراکنش‌های صرافی‌ها بسیار رایج است که ده‌ها و حتی صدها خروجی داشته باشند که نشان دهنده بسته 10 دقیقه ای از برداشت‌های مشتریان است. اندازه ورودی‌ها و خروجی‌ها بسته به نوع «اسکریپت» یا قرارداد هوشمند استفاده شده برای قفل یا قفل گشای سات‌ها متفاوت است.

برای اینکه هزینه همگام سازی و استفاده از نود بیت کوین معقول بماند، ساتوشی ناکاموتو در سال 2010 یک محدودیت اندازه بلاک 1 مگابایتی را به قوانین اجماع نرم افزار نود بیت کوین اضافه کرد. این محدودیت پروتکل به این معناست که نودها، بلاک‌های معرفی شده از طرف ماینرهایی که از این محدودیت فراتر می‌روند را نمی‌پذیرند. با فعالسازی SegWit در سال 2017، این محدود 1 مگابایتی به 4 میلیون weight-unit یا WU تبدیل شد و در نتیجه فضای بلاک موجود برای ثبت تراکنش‌ها را دو برابر کرد.

 

 

محدودیت و کمبود فضای بلاک به این معناست که کارمزد تراکنش‌ها با مقدار داده‌های استفاده شده برای محاسبه نرخ کارمزد با واحد‌های ساتوشی بر بایت «مجازی» (sats/vB) تقسیم شده است.

یک تراکنش عادی دو ورودی و دو خروجی دارد که حدود 210 بایت مجازی یا vB فضا اشغال می‌کند. در حال حاضر، کمترین مقدار نرخ کارمزد 1 sat/vB است که در زمان نگارش این مقاله، نرخ مبادله یک تراکنش بیت کوین حدود 0.05 دلار است. ممکن است یک تراکنش شامل میلیاردها دلار بیت کوین باشد، ولی کارمزدی که این تراکنش با ارزش پرداخت می‌کند با هر تراکنش هم اندازه دیگری برابر است، زیرا کارمزد درخواستی ماینر به مصرف فضای بلاک بستگی دارد.

 

ممپول چیست؟

کیف پول فرستنده یک تراکنش را ایجاد می‌کند، با استفاده از کلید خصوصی خود تراکنش را امضای رمزنگاری شده می‌کند و آن تراکنش را به نودهای شبکه بیت کوین ارائه میدهد. هر نود با استفاده از قوانین اجماع پروتکل، به صورت مستقل تراکنش‌های دریافتی را اعتبار سنجی می‌کند. اگر تراکنش معتبر باشد، نود تعداد تراکنش‌های جمع شده و منتظر برای ثبت در بلاک بعدی را بروزرسانی می‌کند. به این صف تراکنش‌های منتظر «ممپول (mempool)» می‌گویند که اختصار عبارت استخر حافظه (Memory Pool) است.

وقتی یک استخر ماینینگ می‌خواهد یک بلاک جدید خلق کند،  در ابتدا باید انتخاب کند که کدام تراکنش‌ها را در یک بلاک بگنجاند. یک ماینر منطقی، تراکنش‌ها را به شکلی انتخاب می‌کند که درآمد خود از کارمزدها را به حداکثر برساند، بنابراین معمولاً 1 میلیون vB اول بلاک‌ها شامل تراکنش‌هایی با بالاترین نرخ کارمزد sats/vB می‌شود. کاربران می‌توانند با پرداخت کارمزد بیشتر با یکدیگر رقابت کنند تا بتوانند تراکنش خود را در بلاک بعدی جای دهند.

تقاضا در بازار فضای بلاک از طرف چندین نوع مصرف کننده تأمین می‌شود که عبارتند از:

• تریدرهای کوتاه مدت که سرمایه خود را از صرافی برداشت کرده و یا به آن واریز می‌کنند
• خودپردازها یا سیستم‌های پرداخت الکترونیکی برای کالاها و خدمات
• نقل و انتقالات همتا به همتا بین دوستان، اعضای خانواده و…
• انتقال کوین از طرف هودلرها به ولت‌های آفلاین

از طرف دیگر، عرضه فضای بلاک هم می‌تواند 0 باشد، زیرا غیر معمول نیست که ماینرها به صورت خودخواسته یک بلاک خالی معتبر را به زنجیره اضافه کنند زیرا بلافاصله بعد از دیدن یک هدر بلاک جدید، شروع به هش بلاک خالی کردند؛ البته نمی‌توانند هر تراکنشی را در بلاک جای دهند زیرا هنوز نمی‌دانند که کدام تراکنش‌ها در بلاک جدید گنجانده شده است.

وقتی یک استخر ماینینگ یک تراکنش را در بلاک قرار می‌دهد، کارمزد آن را به خروجی‌های یک تراکنش ویژه به نام coinbase اضافه می‌کند. تراکنش کوین بیس که البته ارتباطی هم به صرافی معروف هم نامش ندارد، توسط استخر ماینینگ خلق شده تا پاداش بلاک را که مجموع کارمزد تراکنش‌ها و «پاداش بلاک» – مقدار BTC جدیدی که توسط برنامه صدور کوین نودها اعطا شده و به شکل پاداش به دفتر کل عمومی منتقل می‌شود – است، به خود پرداخت کند. پاداش بلاک تنها راه اضافه شدن BTC جدید به دفتر کل عمومی است که خود آن هم هر 4 سال یک بار نصف می‌شود. لازم به ذکر است که خود استخر ماینینگ هم بسته به مقدار نرخ هش ارائه شده توسط هر عضو استخر، کل پاداش‌های دریافتی را تقسیم می‌کند.

 

شلوغی و مقیاس‌پذیری تراکنش‌ها

در این بخش، در ابتدا روی مقیاس‌پذیری و کارمزد تراکنش‌هایی که در نتیجه ثبت تراکنش کاربران در شبکه بیت کوین ایجاد می‌شود، تمرکز کرده و سپس درباره واکنش کاربران به قابلیت توافق بیت کوین صحبت خواهیم کرد.

اگر به تاریخ کارمزد تراکنش‌های بیت کوین نگاهی باندازیم، می‌بینیم که کارمزد تراکنش‌ها در طول روند صعودی سال 2017 و 21-2020 به خاطر تقاضای زیاد کاربران برای فضای بلاک، جهشی فوق‌العاده کرد. از اواسط سال 2021 تا به امروز، نرخ کارمزد بسیار پایین بوده است، در حالی که شبکه بیت کوین ماهانه بیش از 5 گیگابایت تراکنش را پردازش کرده است.

 

 

چرخه مقیاس‌پذیری بیت کوین

راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری بیت کوین زمان‌بندی خوبی برای هماهنگی با امواج پذیرش جدید ندارند، بنابراین بیت کوین احتمالاً بازهم دوره‌های جهش کارمزدی مثل سال های 2013، 2017 و 2020 خواهد دید. کارمزدهای بالا می‌توانند با ایجاد انگیزه برای پذیرش تکنولوژی‌های مقیاس‌پذیری جدید، منجر به استفاده بهینه‌تر از فضای بلاک شوند. این اقدامات صرفه جویی باعث افزایش توان خروجی توافقات بیت کوین، بدون افزایش قابل توجهی هزینه اجرای یک نود بیت کوین می شود. نودهای ارزان قیمت کاربران را قادر می‌سازد تا بدون نیاز به اعتماد به شخص ثالث، از قوانین اجماع نرم‌افزار خودشان استفاده کرده و تراکنش‌ها و بلاک‌ها را خودشان تائید کنند. از طرف دیگر، سیستم اعتبارسنجی کم هزینه هم تمرکززدایی بیت کوین را بیشتر می‌کند.

 

 

بیت کوین به عبور از چرخه‌های مقیاس‌پذیری ادامه خواهد داد. وقتی رفته رفته کاربران بیشتری به استفاده از بیت کوین روی آورده و کلیدهای خصوصی خود را حفظ می‌کنند، در هر 10 دقیقه، رقابت بیشتری روی فضای بلاک ثابت بلاکچین شکل می‌گیرد. در طول جهش‌های بزرگ پذیرش شبکه، کارمزد پرداختی به ماینرها هم نسبت به پاداش بلاک دریافتی توسط ماینرها رشد چشمگیر می‌کند.

 

 

نکته جالب توجه این است که نرخ پذیرش جهانی بیت کوین هنوز نسبت به جمعیت جهان فوق‌العاده پایین است. هنوز جمعیت بسیار زیادی باقی مانده که وارد دنیای بیت کوین نشده که اگر بشوند، قطعاً رقابت برای فضای محدود بلاک بسیار بیشتر خواهد شد.

 

 

با استفاده از مجموع ابزارها و اطلاعات وبسایت Glassnode، می‌دانیم که هم اکنون حدود 32 میلیون شاخص منحصر بفرد، ثروت خود را در بلاکچین بیت کوین قرار داده‌اند. مجازاً می‌توان گفت که همه این 32 میلیون شخص، از بیت کوین به عنوان ذخیره ارزش استفاده کرده‌اند، نه یک وسیله تبادل. حالا اگر 8 میلیارد جمعیت جهان از این شبکه به عنوان ذخیره ارزش استفاده کنند‌، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این یعنی 218.75 برابر رشد اشخاصی که برای فضای محدود بلاک بیت کوین با یکدیگر رقابت می‌کنند.

 

• برای یادگیری بیشتر: تحلیل قیمت هفتگی گلسنود در تریدینگ هاوس

 

علاوه بر میلیاردها کاربر بالقوه بیت کوین که ممکن است روزی ثروت خود را در بلاکچین بیت کوین حفظ کنند، این امکان هم وجود دارد که روزی بیت کوین به عنوان یک ابزار پرداخت یا وسیله تبادل استفاده شود. اینجاست که توان خروجی کارمزد شبکه به طور واقعی مورد آزمایش قرار می‌گیرد و کارمزد تراکنش‌ها هم جهش عظیمی می‌کنند. حتی ممکن است کاربران لایه‌های مقیاس‌پذیری دوم و سوم را هم برای پرداخت‌های روزانه و پرداخت کمتر کارمزد مورد پذیرش قرار دهند.

 

 

وقتی افراد بیشتری از بیت کوین به عنوان وسیله تبادل استفاده کنند، کاربران بیت کوین به جای 1 تا 5 تراکنش در سال، روزانه بیش از 5 تراکنش را در شبکه ثبت خواهند کرد. برای اینکه 8 میلیارد جمعیت جهان بتوانند به راحتی و سرعت از شبکه بیت کوین استفاده کنند، توان خروجی باید به میزان 79,843.75 برابر رشد کند که بسیار بیشتر از رشد 218.75 برابری در استفاده به عنوان ذخیره ارزش است.

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، این افزایش توان خروجی می‌تواند انگیزه‌ای برای پذیرش لایه‌های دوم و سوم مقیاس‌پذیری باشد (لایتنینگ، Fedimint و…). البته همه این راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری هنوز به لایه اول متصل هستند (مثل باز کردن، بستن و تزریق سرمایه کانال‌های لایتنینگ)، و برای امنیت و تمرکززدایی هم همواره به بلاکچین بیت کوین متکی خواهند بود. تراکنش‌های با ارزش از/به ولت‌های آفلاین هم در لایه اول بیت کوین انجام خواهند گرفت تا اطمینان تراکنش‌ها بیشتر شود.

مقادیر بالای کارمزد تراکنش آنچین، قطعاً در آینده انگیزه‌ای برای توسعه سیستم‌های مقیاس‌پذیری خواهد شد، به طوری که خیلی از این سیستم‌ها در سال‌های بعد معرفی خواهند شد. البته تا زمانی که توان خروجی شبکه تا 20 سال آینده به میزان 79,843.75 برابر رشد کند، قطعاً با هر موج جدید پذیرش یک موج افزایش کارمزد تراکنش هم خواهیم داشت. در ضمن با هر رویداد هاوینگ هم اهمیت کارمزد تراکنش‌ها برای ماینرها بیشتر می‌شود. اگر درآمد ماهانه کارمزد تراکنش ماینرها از 350 به 3500 واحد بیت کوین برسد، انتظار داریم که کارمزدها بین سال‌های 2032 تا 2048 به منبع اصلی درآمد ماینرها تبدیل شود.

 

نهایی‌سازی توافقات

منتقدین بیت کوین همواره این هشدار را می‌دهند که نهایی‌سازی یا «امنیت» تراکنش‌های شبکه در طول دوره‌های کارمزد کم در خطر قرار می‌گیرد. این ادعا بسیار تعجب آور است؛ زیرا توافقات بیت کوین حتی با کارمزد بسیار کم هم عمدتاً غیر قابل برگشت در نظر گرفته می‌شوند. بیت کوین با امنیت کامل ماهانه تریلیون‌ها دلار تراکنش را بدون نیاز به شخص ثالث نهایی می‌کند.

 

 

با این حال، مخالفین بیت کوین ادعا می‌کنند: «درست است که در حال حاضر به خاطر پاداش بلاک (تورم پولی) شبکه به درستی کار کند؛ ولی بعد از به اتمام رسیدن پاداش بلاک و به خاطر انگیزه پایین برای ماینینگ، شبکه ناامن خواهد شد.» بیت کوینرها این بار هم در پاسخ به این ادعا می‌گویند: «کارمزد تراکنش‌ها در نهایت سهم معقولی از پاداش بلاک را به خود اختصاص می‌دهند» یا «اگر این مسئله بعدها به مشکلی تبدیل شد، جامعه توسعه دهندگان بیت کوین یک راه حل برای آن خواهد یافت.»

بخش بعدی این مقاله، رویکرد متفاوتی را نسبت به این موضوع اتخاذ می‌کند، بنابراین بهتر است که کاربران و تریدرهای بیت کوین موضوعات بخش بعدی را به خوبی مورد توجه قرار دهند.

منبع : Blockware Intelligence