توکن دارایی واقعی (RWA) چیست و چه کاربردی دارد؟

اقتصاد غیرمتمرکز (DeFi) برای شکستن قید و بندهای اقتصاد سنتی (TradFi) به وجود آمد. اما با گذشت زمان شرایط دقیقا مطابق آنچه پیش‌بینی می‌شد، پیش نرفت. به عنوان مثال، MakerDAO پروتکل توسعه‌دهنده DAI، محبوب ترین استیبل کوین غیرمتمرکز، اکنون تقریبا 60 درصد از درآمد خود را از توکن دارایی واقعی (RWA) به دست می‌آورد.

 

 

Maker از دارایی‌های دنیای واقعی مانند اوراق بهادار خزانه‌داری (treasury bills) درآمد کسب می‌کند، چیزی که چندان شبیه به اهداف DeFi نیست. پروتکل‌های DeFi به توکن دارایی واقعی متکی هستند و شرکت‌ها به دنبال توکنیزه کردن دارایی‌ها و عرضه آن‌ها در بلاکچین هستند. بنابراین ارزش آن را دارد که در این مقاله، به حوزه RWA، پروژه‌های RWA و از همه مهمتر ارزهای RWA بپردازیم و درباره آینده این حوزه صحبت کنیم.

توکن دارایی واقعی یا ارز RWA چیست؟

توکن دارایی واقعی که به آن ارز RWA هم می‌گویند، دارایی‌های خارج از بلاکچینی هستند که توکنیزه شده و برای استفاده در DeFi به بلاکچین آورده می‌شوند. توکنیزه کردن به معنی تبدیل ارزش دارایی به یک توکن دیجیتالی جهت نمایش و تراکنش در بلاکچین است. در واقع ارزهای RWA پلی میان دنیای بلاکچین و دنیای واقعی هستند، به طوری که می‌توانند دارایی‌های ملموس دنیای واقعی را به دنیای دیجیتال ببرند. با این کار می‌توان انواع دارایی‌ها مثل املاک، طلا، آثار هنری، خودرو، شرکت‌ها و هر چیز دیگری را توکنیزه کرد و آن‌ها را به هزاران و میلیون‌ها ارز RWA تبدیل کرد.

مشهودترین و بزرگترین نمونه ارزهای حوزه RWA استیبل کوین‌ها هستند. در واقع استیبل کوین‌ها ارز‌های فیاتی هستند که توکنیزه شده و در بلاکچین عرضه می‌شوند. حالت توکنیزه شده‌ی دارایی‌های منقول مانند طلا یا مستغلات یا دارایی‌های نامنقول مانند اوراق قرضه دولتی نیز انواع دیگری از ارزهای RWA‌ هستند.

دارایی‌های منقول	دارایی‌های غیر منقول
املاک و مستغلات	سهام شرکت‌ها
طلا / نقره / فلزات	اوراق قرضه دولتی و شرکتی
آثار هنری و کلکسیون‌ها	اعتبار کربن
خودرو	معاملات مالی

 

حال سوالی که مطرح می‌شود این است که با توجه به وجود این موارد در دنیای واقعی، چرا به ارزهای RWA‌ نیاز داریم؟

 

اهمیت ارزهای حوزه RWA چیست؟

ارزهای حوزه RWA تحولی چشمگیر در زمینه دسترسی به دارایی‌های کلان ایجاد کرده‌اند. به واسطه این توکن‌ها، سرمایه‌گذاری در املاک یا حتی آثار هنری که پیش‌تر نیازمند سرمایه‌های هنگفت و دسترسی‌های محدود بودند، اکنون برای عموم ممکن شده است. به علاوه، از آنجایی که این توکن‌ها مبتنی بر بلاکچین هستند، صحت و شفافیت مالکیت به واسطه ماهیت غیرمتمرکز و کنترل شده بلاکچین‌ها تضمین می‌شود.

یکی از مهمترین دلایل اهمیت حوزه RWA این است که به طور کلی متاورس ارزان و هماهنگ، اما دنیای واقعی گران و پر از ناکارآمدی است. دیفای هم نمی‌تواند به طور کامل جایگزین اقتصاد سنتی شود، اما به لطف هزینه‌های جانبی بسیار کمتر، می‌تواند رقیبی جدی برای آن باشد:

 

 

هدف دیفای به حداقل رساندن یا حذف سیستم‌های واسطه و صرفه جویی در هزینه‌ها و بهبود کارایی در فرآیند است. اگرچه DeFi ریسک‌های خاص خود مانند کدهای قابل سو استفاده را دارد اما با کاهش واسطه‌ها و افزایش شفافیت تراکنش، این موضوع را جبران می‌کند. در پی رشد روزافزون دیفای، دارندگان دارایی به طور فزاینده‌ای از RWA برای دسترسی به مزایای اقتصاد غیر متمرکز نسبت به TradFi (اقتصاد سنتی) استفاده می‌کنند.

 

کارکرد ارزهای RWA چیست؟

توکنیزه‌سازی دارایی‌های واقعی از پروسه‌های فنی پیچیده‌ای بهره می‌برد که در اصل به ایجاد و ثبت یک توکن منحصر به فرد در بلاکچین مربوط می‌شود. این توکن‌ها، که به عنوان نمایندگان دیجیتالی دارایی‌های فیزیکی هستند، مزایای متعددی از جمله شفافیت، امنیت، و امکان انتقال آسان را با خود به همراه دارند.

برای تبدیل کردن یک دارایی واقعی به دارایی دیجیتال و ساخت یک ارز RWA باید سه مرحله گذرانده شود:

• دارایی باید ابتدا خارج از بلاکچین رسمی شود.
• سپس اطلاعات باید به بلاکچین منتقل ‌شوند.
• در نهایت باید یک پروتکل ایجاد شود که عرضه و تقاضا را به هم متصل کند.

برای رسمی کردن یک دارایی خارج از زنجیره، ابتدا باید ارزش دارایی، مالکیت و حمایت قانونی آن را تعیین کنید. نمایش ارزش اقتصادی آن شامل عواملی مانند ارزش بازار منصفانه، داده‌های عملکرد اخیر و در صورت وجود، شرایط فیزیکی است.

مالکیت و مشروعیت آن از طریق اسنادی مانند سند مالیکیت (deed)، رهن (mortgage) یا فاکتورها (invoice) رسمیت می‌یابد. پشتوانه حقوقی شامل یک فرآیند حل و فصل به خوبی تعریف شده برای هر چالش حقوقی است.

برای توکنیزه کردن دارایی، اطلاعات خارج از بلاکچین به کد و متادیتای یک توکن دیجیتال تبدیل می‌شوند. سپس یک اوراکل، داده‌های خارج از بلاکچین را به پروتکل‌های بلاکچین عرضه می‌کند. بخش آخر یافتن یا ایجاد یک پروتکل DeFi است که عرضه و تقاضا را به هم متصل و معامله دارایی را تسهیل کند.

استاندارد توکن	دارایی‌های تحت پوشش	ویژگی‌ها
ERC-20	انواع دارایی‌ها	محبوب‌ترین استاندارد توکنیزه سازی دارایی، پشتیبانی از دیفای، کمبود شفافیت قانونی
ERC-721	انواع دارایی‌ها	استفاده رایج در کالاهای منحصر به‌فرد مثل آثار هنری. کاربرد اندک در دیفای
ERC-3643	اوراق بهادار	مخصوص دارایی‌هایی که اوراق بهادار هستند. هماهنگی ذاتی با قوانین
ERC-2222	سود سهام	استانداردی مخصوص جریان نقدی آینده. بدون سازگاری با قانون
ERC-4626	بازده	مخصوص بازده در حوزه دیفای. بدون سازگاری با قانون

 

حوزه RWA

بازار دارایی‌های دنیای واقعی در DeFi کوچک اما پر جنب و جوش است. این بخش به پروتکل‌های دیفای مبتنی بر سهام، دارایی واقعی و مبتنی بر درآمد ثابت تقسیم می‌شود:

 

دو بخش اول به دلیل مقررات سنگین و پیچیدگی عملیاتی نسبتاً کوچک هستند. پروتکل‌های مبتنی بر سهام اغلب فقط توسط صرافی‌های تنظیم شده قابل ارائه هستند. همچنین مالکیت فیزیکی دارایی معامله شده در این بخش الزامی است. به همین دلیل، هیچ معامله‌ی مبتنی بر سهام یا کالایی در بخش دارایی‌های دنیای واقعی انجام نشده است. نزدیکترین معادل آن‌ها دارایی‌های انتزاعی (synthetic) مانند دارایی‌های ارائه شده توسط Synthetix هستند.

پروتکل‌های درآمد ثابت، بخش غالب RWA را تشکیل می‌دهند و دارای جریان تراکنش فعال و پیشنهادات و مشارکت متنوعی هستند. پروتکل‌های درآمد ثابت صرفاً پیشنهادهای اعتباری خصوصی هستند؛ وام‌هایی که توسط وثیقه واقعی پشتیبانی می‌شوند. با این حال، این بخش نیز تا سال 2022 به اندازه سایر بخش‌های دیفای مورد آسیب قرار گرفته است:

 

 

 

وام‌های RWA را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد:

• اعتبار خصوصی با پشتوانه دارایی (یا تضمین شده): Centrifuge، Goldfinch، Credix
• اعتبار خصوصی تضمین نشده (کم وثیقه یا بدون وثیقه): Maple، Clearpool، TrueFi

پروتکل‌های دارای پشتوانه دارایی برای وام گیرندگان این مزیت را دارند که دسترسی به سرمایه ارزهای دیجیتال را فراهم می‌کنند. این موضوع به ویژه برای مخاطبان هدف پروتکل‌ها در بازارهای نوظهور که فاقد گزینه‌های وام‌گیری در کشور خود هستند، یک موهبت است.

 

 

پروتکل‌های وام‌دهی کم وثیقه، بر اساس طراحی، بر عناصر خاصی متکی هستند که مورد پسند بنیادگرایان دیفای نیست. این عناصر عبارتند از: بررسی‌های پس‌زمینه متمرکز، بررسی دقیق و بررسی اعتبار. با این حال، وثیقه‌گذاری بیش از حد به کسانی که بیشتر به اعتبار نیاز دارند (یعنی افراد با دارایی کم) اجازه مشارکت نمی‌دهد.

با این وجود، این پروتکل‌ها از عناصر DeFi مانند استخرهای نقدینگی برای اجرای پیشنهادات وام‌دهی، قراردادهای هوشمند برای خودکارسازی توزیع سود و بلاک چین برای شفاف کردن پویایی وام‌دهی استفاده می‌کنند.

 

پروژه‌های RWA

از آنجایی که پروژه‌های حوزه RWA نوپا است، هنوز هیچ پروتکلی خود را به عنوان رهبر این بخش تثبیت نکرده است. با این حال، سه پروژه RWA که مدام در گزارش‌های تحقیقاتی مختلف به آن‌ها اشاره می‌شود عبارتند از Goldfinch، Centrifuge و Maple Finance.

 

پروتکل Goldfinch

گلدفینچ به کسب‌وکارهای غیرکریپتویی در بازارهای نوظهور این امکان را می‌دهد تا با ارسال وثیقه‌های واقعی به وام‌های مبتنی بر کریپتو دسترسی داشته باشند. Auditorها، که استیک‌کنندگان توکن GFI هستند، می‌توانند در مورد اعتبار وام گیرنده رأی دهند و بر اینکه به یک پروژه وام اعطا شود یا خیر، تأثیر بگذارند. گلدفینچ تاکنون بیش از 120 میلیون دلار وام اعطا کرده است:

 

 

سرمایه‌گذاران می‌توانند سرمایه خود را به استخرهای نقدینگی (با بازدهی کمتر) واریز کنند یا برای بازدهی بالاتر با ریسک بیشتر، مستقیماً وام گیرندگان را تامین مالی کنند.

 

این پروتکل در چند ماه گذشته بیش از 10٪ بازدهی داشته است و بسیارکم تحت تأثیر رکود گسترده‌ بازار کریپتو قرار گرفته است. گلدفینچ در حال حاضر 10٪ سود می‌پردازد و کارمزد برداشت آن 0.5٪ است.

 

پروتکل Centrifuge

سانتریفیوژ پروتکلی برای اعتبار ساختاریافته است که فرآیند اوراق بهادارسازی (securitization) اقتصاد سنتی را تقلید می‌کند. دارایی‌های مشابه، مانند تسهیلات رهنی، وام‌‌های خرد، تأمین مالی مصرف‌کننده یا موارد دیگر، با هم ادغام و به عنوان وثیقه برای وام‌‌های ارز دیجیتال استفاده می‌شوند. سانتریفیوژ به صورت بومی قابلیت ترنشینگ (tranching) یکپارچه دارد، به این معنی که کاربران می‌توانند انتخاب کنند که آیا می‌خواهند در بخش‌های پرمخاطره‌تر برای بازدهی بالاتر یا در بخش‌های کم‌خطر با بازدهی کمتر سرمایه‌گذاری کنند. در این پروتکل دارایی‌ها از طریق NFT‌ها توکنیزه می‌شوند.

 

پروتکل Maple Finance

Maple یک پروتکل وام دهی بدون وثیقه است. در این پروتکل pool delegateها (نمایندگان استخر) متخصصان سرمایه گذاری هستند که اعتبار وام گیرندگان بالقوه را ارزیابی می‌کنند. پس از اینکه Maple Finance در سال 2022 ضربه بزرگی را متحمل شد، به طور فزاینده ای به سمت وام دادن فراتر از وام های کریپتو حرکت می‌کند.

 

فرآیند ایجاد ارز RWA و توکنیزه کردن

توکنیزه کردن دارایی‌ها روز به روز در حال افزایش است. آمازون اعلام کرد که گزینه خرید NFTهای مرتبط با دارایی‌های دنیای واقعی را برای مشتریان ارائه خواهد کرد. از سوی دیگر، بانک‌ها به طور فزاینده‌ای به توکنیزه کردن دارایی‌ها علاقه‌مند شده‌اند:

 

The Block در مقاله تحقیقاتی خود در مورد توکنیزه کردن دارایی، چندین مورد از دارایی‌های دنیای واقعی که به بلاکچین آورده شده‌اند را بررسی کرد. به عنوان مثال، Propy یک شرکت املاک و مستغلات است که معاملات ملکی دیجیتال را امکان پذیر می‌کند. این شرکت اموال را در قالب توکن‌های ERC-721 توکن می‌کند و انتقال مالکیت را در بازار NFT املاک و مستغلات خود ارائه می‌دهد. NFT به عنوان نماینده‌ای برای مالکیت عمل می‌کند، زیرا زمین متصل به آن متعلق به یک LLC است.

اگرچه هیچ استاندارد بین المللی برای حقوق مالکیت املاک وجود ندارد، Propy معاملاتی را در کشورهای مختلف مانند ایالات متحده، پرتغال، ژاپن و امارات انجام داده است. این شرکت تا به امروز بیش از 4 میلیارد دلار معاملات را پردازش کرده و هدف آن ایجاد یک بازار جهانی برای معاملات بین المللی املاک است. از توکن PRO برای تعاملات قرارداد هوشمند و هزینه‌های ثبت استفاده می‌شود.

 

آینده ارزهای RWA و پروژه‌های RWA

بایننس در گزارش تحقیقاتی خود چندین روند را برای RWA در نظر گرفته است.

ممکن است بلاکچین‌های اختصاصی RWA به وجود بیایند. از آنجایی که وام‌های RWA به طور اجتناب ناپذیری مستلزم نوعی KYC است، بلاکچین‌های عمومی و بدون نیاز به مجوز مکانی مناسب برای استقرار پروتکل‌هایی که با آنها سروکار دارند نیستند. علاوه بر این، برخی از جنبه های توکن دنیای واقعی مانند سوابق مالکیت ممکن است نیاز به حفظ حریم خصوصی داشته باشد. استانداردهای توکن نیز ممکن است همیشه برای بازتاب منطقی دارایی‌های دنیای واقعی مناسب نباشند. پروتکل‌های لایه 1 سفارشی ساخته شده که این نیازها را برآورده می‌کنند و فقط تا حدی بدون نیاز به مجوز هستند می‌توانند راه حلی مناسب باشند.

در مرحله بعد، دارایی‌های دنیای واقعی به ناچار با مشکل مقررات مواجه می‌شوند. دستورالعمل‌های واضح‌تر، همراه با مکانیسم‌های اجرایی بهتر برای حفاظت از ارزش دارایی‌ها مورد نیاز است. دارایی‌های دنیای واقعی، بر اساس طراحی، نقدشوندگی کمتری دارند و فروش آن سخت‌تر از دارایی‌های بلاکچینی است. این مانعی نیست که نتوان بر آن غلبه کرد. با این حال، بهره‌وری بالقوه حاصل از توکنیزه کردن بدون قوانین قابل بحث است.

در نهایت، RWA‌ها به شدت تحت تأثیر رویدادهای دنیای واقعی هستند. به این معنا که اگر نرخ بهره بالا بماند و RWA‌ها منبع درآمد پروتکل‌های DeFi باقی بمانند، این بخش می‌تواند در آینده رشد قابل توجهی داشته باشد. این امر پتانسیل بالقوه ارتباط TradFi و DeFi را نشان می‌دهد، اگرچه موانع عملیاتی و نظارتی قابل توجهی همچنان وجود دارند.

روایت RWA افزایش پیوستگی بین کریپتو و دنیای فیزیکی و پتانسیل کریپتو برای ایجاد تغییرات مثبت را نشان می‌دهد.

 

منبع: Coinmarketcap