وستینگ در حوزه ارز دیجیتال به چه معناست؟

اگر در فضای کریپتو هستید و تا کنون توکنومیک یک پروژه را بررسی و یا روی یک ارز دیجیتال تازه راه‌اندازی شده سرمایه‌گذاری کرده‌اید، احتمالاً اصطلاح وستینگ را شنیده باشید.

به عبارت ساده‌تر وستینگ، نحوه انتشار توکن‌های در گردش را توضیح می‌دهد. مجموعه کاملی از اصطلاحات بومی مرتبط با این کلمه وجود دارد که می‌تواند برای سرمایه گذاران جدید و با تجربه به طور یکسان گیج کننده باشد.

در این مقاله، تمام مواردی که باید در رابطه با وستینگ بدانید را بررسی خواهیم کرد. موضوعات مورد بررسی مقاله شامل موارد زیر خواهد بود:

• چرا پروژه‌ها دارای وستینگ (زمانبندی توزیع) هستند
• چه کسانی مشمول وستینگ هستند و چرا
• چگونه توکن‌های آنلاک شده بر وستینگ توکن تأثیر می‌گذارند
• و غیره!

برنامه‌ی وستینگ چیست؟

عرضه بیشتر ارزهای دیجیتال و توکن‌های جدید به طور کلی تحت‌تاثیر به اصطلاح «برنامه‌های وستینگ» است، برنامه‌ای که توسط آن توکن‌های از قبل ایجاد شده برای گردش آزاد می‌شوند.

در بیشتر موارد، تنها کسری از حداکثر عرضه توکن‌های ممکن در یک زمان معین در گردش است. بقیه معمولاً به دلیل دیگری قفل هستند.

دو گروه اصلی معمولاً مشمول برنامه‌های واگذاری می‌شوند; سرمایه گذاران اولیه و اعضای تیم پروژه. سرمایه‌گذاران ممکن است به یکی از چندین گروه تقسیم شوند که دارای برنامه‌ی وستینگ انحصاری متفاوتی باشند.

رایج‌ترین سطوح سرمایه‌گذار در فروش توکن عموماً شامل (از اولین شرکت‌کنندگان تا آخرین شرکت‌کنندگان): پیش‌تولید، تولید، فروش خصوصی، پیش‌فروش و فروش عمومی (مانند ICO، IEO یا IDO). شرکت‌کنندگان اولیه معمولاً با قیمت مناسب‌تری وارد می‌شوند، اما مشمول یک برنامه وستینگ سخت‌گیرانه‌تر هستند.

برای مثال وستینگ سولانا را در نظر بگیرید: 15.9٪ از عرضه اولیه با نرخ 0.04 دلار به ازای هر توکن به سرمایه‌گذاران اولیه فروخته شد، در حالی که شرکت‌کنندگان در مرحله‌ی فروش عمومی 1.6٪ از عرضه را با قیمت 0.22 دلار برای هر توکن خریداری کردند. اگرچه شرکت‌کنندگان اولیه، توکن خود را ارزان‌تر دریافت کردند، اما آنها همچنین مشمول یک دوره انتظار 9 ماهه بودند.

تغییر برنامه‌ی وستینگ پروژه‌ها امری عادی است. قراردادهای فروش توکن معمولاً برای این موضوع مفادی دارند، اما به ندرت مورد توجه سرمایه‌گذاران اولیه قرار می‌گیرد.

از سوی دیگر، اعضای تیم و مشاوران معمولاً مانند سرمایه‌گذاران برای توکن‌های خود پولی نمی‌پردازند، بلکه در عوض تخصیص رایگانی دریافت می‌کنند که مشمول برنامه‌ی وستینگ است. در بیشتر موارد، برنامه واگذاری تیم دارای طولانی‌ترین دوره انتظار (یک تا پنج سال) و سخت‌ترین شرایط واگذاری است.

این زمانبندی تضمین می‌کند که تیم انگیزه خود برای حفظ پلتفرم یا محصول مرتبط با توکن‌های اختصاصی خود را حفظ می‌کند و در عین حال از فشار بی‌رویه فروش اعضای تیم که قصد نقد کردن پاداش‌هایشان را دارند، جلوگیری می‌کند.

منظور از آنلاک شدن توکن چیست؟

معمولا، در برنامه‌های زمانی وستینگ، تاریخ دقیق توزیع توکن‌ها و وارد گردش شدن آن‌ها ارائه می‌شود. در اکثر موارد، چنین تاریخ‌هایی، نسبت به تاریخ‌های رویدادهای تولید توکن (Token Generation Events) یا به اختصار، TGE بیان می‌شوند. برای مثال هر سه ماه بعد از TGE.

وقتی که آنلاک شدن توکنی در چند دور جداگانه انجام شود، هر دور را یک ترانچ (Tranche) می‌نامند. به عنوان مثال، اگر کاربر انتظار داشته باشد که برای 12 ماه پس از TGE هر ماه 1000 توکن دریافت کند، هر دسته 1000 توکنی به عنوان یک ترانچ شناخته می‌شود.

این آنلاک شدن‌های توکنی ممکن است بعد از یک دوره کلیف (Cliff) شروع شوند، که تاخیر و زمان انتظار قبل از شروع برنامه وستینگ است. برای مثال، اگر یکی از اعضای تیم دارای یک کلیف دو ساله باشد، برنامه آنلاک شدن‌ توکن وی تا زمانی که دو سال از TGE نگذرد آغاز نخواهد شد.

گاهی اوقات، خبری از دوره کلیف نیست و توکن‌ها به صورت خطی آنلاک می‌شوند. منظور از آنلاک شدن خطی این است که مدعیان توکن‌ها (مثل سرمایه‌گذاران اولیه و تیم توسعه) می‌توانند با گذشت زمان، توکن‌های خود را به تدریج برداشت کنند. البته، در بعضی از موارد، آنلاک شدن خطی پس از یک دوره کلیف شروع می‌شود. در این حالت، یک شرکت‌کننده مشمول یک برنامه اختصاصی 10 ماهه خطی می‌تواند 5 درصد از توکن‌های خود را پس از سپری شدن 5 درصد زمان، یا 20 درصد از آن را زمانی که 20 درصد از زمان سپری شده است مطالبه کند.

اغلب اوقات، آنلاک شدن توکن‌های تیم توسعه‌دهنده یا مشاورین پروژه، بر اساس برنامه‌زمانی مشخصی انجام نمی‌شود و به نقشه راه پروژه و رسیدن پروژه به اهدافی از پیش تعیین شده، مثل عرضه توکن‌های پروژه در یک صرافی متمرکز معتبر (CEX) یا دستیابی به تعداد مشخصی از کابران، بستگی دارد. در این موارد، تا زمانی که پروژه به اهداف از پیش تعیین شده نرسیده است، توکن‌ها آنلاک نخواهند شد.

منظور از توکن های وست شده چیست؟

تا زمانی که توکن‌ها آنلاک نشوند و امکان فروش آن‌‌ها وجود نداشته باشد، اصطلاحا گفته می‌شود که این توکن‌ها، وست شده (Vested) ‌هستند. این توکن‌ها، ایجاد شده‌اند و نهایتا وارد گردش می‌شوند اما پیش از آنلاک شدن بر اساس برنامه‌ وستینگ، امکان برداشت یا فروش آن‌ها وجود ندارد. در اکثر موارد، بخش زیادی از ذخیره کل توکنی پروژه‌ها، در حالت وست شده است. زمانی که این توکن‌ها، آنلاک و وارد گردش می‌شوند، اصطلاح آن‌ها را دایوست شده (Divested) می‌نامند.

به عنوان مثال، با نگاهی به صفحه ارز دیجیتال آوالانچ در CoinMarketCap، درمی‌یابیم که عرضه در گردش و عرضه کل 119,299,447 عدد اختلاف دارند. در زمان عرضه، در مجموع 360 میلیون توکن آواکس ایجاد و از طریق مراحل فروش خصوصی و عمومی فروخته شد.

برنامه فروش پیش‌ تولید، فروش خصوصی، گزینه فروش عمومی A1 و A2 و برنامه شبکه آزمایشی دارای دوره‌های وستینگ بیش از یک سال تا 18 ماه بودند. در همین حال، شرکای استراتژیک، ایردراپ و توکن‌های تیم دوره‌های وستینگ چهار ساله داشتند. تخصیص توکن بنیاد Avalanche دارای طولانی ترین دوره وستینگ (10 سال) است. با دایوست شدن این توکن‌ها، شاهد ورود آن‌ها به عرضه در گردش خواهیم بود.

چرا پروژه ها دارای برنامه زمانبندی هستند؟

امروزه، اکثریت قریب به اتفاق ارزهای دیجیتال و توکن‌های جدید دارای برنامه‌های وستینگ مرتبط با خود هستند. این موضوع شامل اکثر پروژه‌هایی که بودجه خصوصی دارند می‌شود.

برنامه‌ی وستینگ به اطمینان از رشد پیوسته عرضه (در حالت ایده‌آل مطابق با افزایش تقاضا) در طول زمان و به تضمین رشد پایدار ارزش کمک می‌کند. این امر با اطمینان از اینکه سرمایه‌گذاران اولیه، اعضای تیم و مشاوران نمی‌توانند توکن‌های خود را به‌هیچ‌وجه رها کنند، به دست می‌آید و به طور بالقوه بر دوام طولانی‌مدت پروژه تأثیر می‌گذارد.

با کنترل نرخ رشد عرضه در گردش، پروژه‌ها اطمینان حاصل می‌کنند که ارزش بازار (MCAP) مطابق با مطلوبیت و پذیرش رشد می‌کند. با این حال، باید توجه داشت که تعداد کمی از پروژه‌ها از برنامه‌های وستینگ برای ایجاد یک عرضه مصنوعی کم گردش و افزایش ارزش‌ پروژه استفاده می‌کنند. این پروژه ها اغلب تورم بسیار بالایی دارند که عموماً بر سرمایه گذاران بعدی تأثیر می‌گذارد.

برنامه‌ی وستینگ چگونه بر عرضه توکن تأثیر می‌گذارد؟

به طور خلاصه، تخصیص توکن منجر به افزایش عرضه در گردش یک توکن می‌شود (که در آن عرضه در گردش تمام توکن‌هایی است که در حال حاضر در بازار هستند که می‌توانند بدون محدودیت جابجا، فروخته، معامله یا استفاده شوند).

با این اوصاف، وستینگ توکن نباید با تورم توکن (فرآیندی که شامل افزایش عرضه کل یک توکن همراه با افزایش عرضه در گردش است) اشتباه گرفته شود. وستینگ توکن فقط عرضه در گردش را تغییر می دهد.

در بسیاری از موارد، تنها بخش کوچکی از حداکثر ذخیره برای گردش در TGE باز می‌شود. در برخی موارد، عرضه اولیه می‌تواند کمتر از 1% از کل عرضه باشد، به این معنی که وستینگ توکن می‌تواند منجر به افزایش چشمگیر عرضه توکن در طول دوره واگذاری شود.

همانطور که مطلع هستید، زمانی که افزایش عرضه با افزایش تقاضا مواجه نشود، منجر به کاهش ارزش توکن خواهد شد.

با این اوصاف، برخی از برنامه‌های وستینگ جدید شامل برنامه‌ی توکن‌سوزی نیز می‌شوند که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد بخشی از توکن‌های اختصاصی خود را بسوزانند تا فوراً توکن‌های اضافی را دریافت کنند.

ذخیره در گردش چطور محاسبه می شود؟

ذخیره در گردش یکی از مهم‌ترین پارامترها در توکنومیک پروژه‌های ارز دیجیتال است. ذخیره در گردش نشان می‌دهد که ارزش واقعی یک توکن چقدر است. البته، محاسبه‌ی آن کار ساده‌ای نیست و برای انجام آن باید با توکنومیک پروژه، آشنایی کامل داشته باشید.

در اکثر موارد، ارزهای دیجیتال دارای وضعیت تورمی هستند زیرا ذخیره در گردش آن‌ها در طول زمان همواره در حال بیشتر شدن است. با این حال، پروژه‌هایی نیز وجود دارند که دچار تورم منفی هستند. چنین پروژه‌هایی، از توکن‌سوزی برای کاهش ذخیره در گردش توکن‌های خود استفاده می‌کنند.

 

منبع: Coinmarketcap