معایب و مزایای وجود تمرکز در حوزه کریپتو چیست؟

حوزه کریپتو رابطه توام با عشق و نفرتی با تمرکز دارد. ما به تمرکز نیاز داریم، اما آن را دوست نداریم. همه چیز باید تا حد امکان غیرمتمرکز باشد، اما ما همچنین عاشق تراکنش‌های سریع و کارمزدهای پایین هستیم.

ریسک تمرکز بسیار جدی است. خطر آن در سال 2022 با فروپاشی 3AC و FTX بیش از پیش مشخص شد. اما تمرکز خطرات دیگری نیز دارد و لازم نیست برای یافتن آن‌ها حتی در محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال جستجوی عمیقی کنید.

تمرکز در حوزه کریپتو به چه معناست؟

تمرکز در کریپتو از وجود نقاط متمرکز در مجموعه فناوری بستری ناشی می‌شود. هر زمان که یک نقطه در زیرساخت وجود داشته باشد که پتانسیل تبدیل شدن به گلوگاه را داشته باشد، تمرکز رخ می دهد.

برای نام بردن تنها چند نمونه:

• تنها تعداد انگشت شماری از ارائه دهندگان خدمات اینترنتی برای استفاده وجود دارد.
• ماینرها به دلیل صرفه جویی در مقیاس در قدرت هش، متمرکز هستند، به این معنی که به سودآوری رساندن مزارع استخراج بزرگتر آسان‌تر است.
• گره‌ها می‌توانند مشتریان متمرکز داشته باشند یا به میزبانی گره متمرکز متکی باشند.

تمرکز نیز می‌تواند منجر به سانسور شود. در اینجا، سانسور به مستثنی کردن معاملات یا آدرس‌ها اشاره دارد. در این زمینه می‌توانیم بین سانسور قوی و سانسور ضعیف تمایز قائل شویم.

سانسور قوی حذف تراکنش‌ها از یک بلاک است. این امر زمانی که ماینرها تراکنش را از یک آدرس خاص پردازش نمی‌کنند، در سطح پروتکل اتفاق می‌افتد. تحریم Tornado Cash مثالی از آن است. دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (OFAC) تورنادو کش و چندین آدرس اتریوم مرتبط را در آگوست 2022 تحریم کرد که باعث شد اپراتورهای رله تراکنش‌های خاص را فیلتر کنند.

سانسور ضعیف می‌تواند در سطح پروتکل یا زیرساخت اتفاق بیفتد. به عنوان مثال، فرانت‌اندهای دیفای یا ارائه‌دهندگان زیرساخت مانند Infura، جریان تراکنش‌ها را از طریق گره‌های خود محدود می‌کنند. این اتفاق که چند ماه پیش در مورد Infura رخ داد، بحثی را در مورد تمرکززدایی اتریوم به راه انداخت.

نتیجه این است که تمرکز بیشتر راه را برای سانسور بالقوه بیشتر باز می‌کند. اما تمرکز می‌تواند اشکال و اندازه‌های مختلفی داشته باشد.

انواع مختلف خطرات متمرکزسازی

یک مطالعه در مورد تمرکززدایی بلاک چین توسط شرکت امنیت بلاک چین Trail of Bits به مجموعه پارامتر‌های تمرکز اشاره کرده است.

• حاکمیت: چند نهاد برای ایجاد اختلال در سیستم مورد نیاز است؟
• اجماع: چند نهاد قدرت هش یا اعتبارسنجی را کنترل می‌کنند؟
• انگیزشی: شرکت کنندگان چگونه برای عملکرد درست تشویق می‌شوند؟
• توپولوژیکی: آیا می‌توان چند گره را مختل کرد و کل شبکه را تحت تأثیر قرار داد؟
• شبکه: آیا گره‌ها از نظر جغرافیایی و در سراسر ارائه دهندگان خدمات اینترنتی (ISP) پراکنده هستند؟
• نرم افزار: آیا بلاک چین به نرم افزار خاصی بستگی دارد؟

برخی از اینها موضوعات شناخته شده مورد بحث برای بیت کوین، اتریوم و سایر زنجیره ها بوده‌اند. برای مثال، در حالی که اجماع و تمرکز حاکمیت مشابه هستند، می‌توانید استدلال کنید که اتریوم از طریق بنیان‌گذار آن ویتالیک بوترین در معرض خطر اضافی قرار دارد. اگر ویتالیک اختلالی ایجاد کند، صرف نظر از اینکه چه تعداد نهاد قدرت اعتبارسنجی را کنترل می‌کنند، اتریوم دچار آشفتگی می‌شود.

به روشی مشابه، تمرکز توپولوژیکی می‌تواند به راه حل‌های مقیاس‌پذیری و زنجیره‌های L1 جایگزین آسیب برساند. آن‌ها به پل‌های میان زنجیره‌ای وابسته هستند که می‌توان از آن‌ها بهره‌برداری کرد. نمونه‌هایی از این موارد فراوان است:

• هک 190 میلیون دلاری Nomad.
• هک پل بایننس.
• هک ۶۲۵ میلیون دلاری پل رونین.

با در نظر گرفتن این موضوع، اکوسیستم‌های بزرگ با چه نوع خطرات متمرکزی مواجه هستند؟

ریسک تمرکز در اتریوم

اتریوم ریسک تمرکز کمی دارد. مرکزیت اجماع را در نظر بگیرید. در زمان نگارش این مقاله، لیدو و سه صرافی متمرکز برتر بایننس، کوین‌بیس و کراکن اکثریت اتریوم استیک شده را در اختیار دارند.

در حالی که لیدو از نظر فنی فقط قدرت سهام واگذار شده را تجمیع می‌کند، تمرکز قدرت رای در دست چند نهاد می‌تواند منجر به کارتل سازی شود. MEV حتی می‌تواند این موضوع را در آینده تقویت کند.

حال که صحبت از MEV شد گفتنی است که این موضوع نیز برای اتریوم بحث برانگیز شده است. به عبارت ساده، MEV به سودی اطلاق می‌شود که استخراج‌کنندگان می‌توانند با اولویت بخشیدن به برخی از تراکنش‌ها نسبت به سایرین، کسب کنند. این فرآیند پیشروی منجر به ظهور شرکت‌های رله تقویت کننده MEV شده است. اینها شرکت‌هایی هستند که ابزارهایی را ارائه می‌دهند که به همه کمک می‌کند تا بخشی از سود اضافی را از MEV بدست آورند.

مشکل کجاست؟

اعتبار سنج هایی که از این ابزارها استفاده می‌کنند، تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه تراکنش‌هایی وارد یک بلاک شوند را به رله‌های تقویت کننده MEV برون سپاری می‌کنند. و اگر این شرکت‌ها بخواهند مثلاً با یک رژیم تحریمی که می‌تواند بلاک‌های خاصی را حذف کند، مطابقت داشته باشند، سانسور اتفاق می‌افتد. سانسوری که ناشی از تمرکز است. در زیر سهم بلاک‌های تحریم شده در اتریوم آمده است:

این سهم در حال حاضر در حال کاهش است، اما ریسک تمرکز همچنان وجود دارد.

وجود گلوگاه‌های متمرکز: مشتریان اعتبارسنجی و تنوع میزبانی گره. بیشتر گره‌های اتریوم به یک کلاینت اجرایی (Geth) وابسته هستند. AWS میزبان اکثر گره‌ها است. دو شرکت اکثر گره‌ها را با مشتریان توافقی ارائه می‌کنند.

با وجود این که اینها فاکتورهای خطر قریب الوقوع یا حتی بحرانی نیستند، اما نشان می‌دهند که حتی یک زنجیره اسمی غیرمتمرکز مانند اتریوم آنقدرها هم غیرمتمرکز نیست. شما می‌توانید گره‌های زیادی داشته باشید که به طور گسترده از نظر جغرافیایی توزیع شده‌اند و همچنان گلوگاه‌های متمرکز دارند.  گری جنسلر حتی اعتبارسنج‌های اتریوم را غیرمتمرکز نمی‌داند، به همین دلیل است که SEC استدلال می‌کند که ETH زیرمجموعه اوراق بهادار است.

اتریوم با افزودن بروزرسانی the Scourge به نقشه راه خود در صدد حل این مشکل است. بنابراین جامعه از این مسائل بالقوه مشکل ساز آگاه است و به دنبال حل آنها است.

ریسک تمرکز در بیت کوین

جامعه بیت کوین به خود می‌بالد که بیت کوین غیرمتمرکزترین بلاک چین است. اما خطرات متمرکزسازی در بیت کوین نیز وجود دارد. یکی از آشکارترین آنها تمرکز قدرت هش در دست چند نهاد ماینینگ است. در زمان نوشتن این مقاله AntPool (30.63٪) و Foundry USA (19.77٪) اکثریت نرخ هش را کنترل می‌کنند. در رده سوم F2Pool (14.26٪) قرار گرفته است. رتبه چهارم نیز به Binance Pool (11.5 درصد) اختصاص دارد. در مجموع 75 درصد از نرخ هش متعلق به چهار استخر ماینینگ است.

این لزوماً بد یا یک خطر فوری نیست. مدل امنیتی بیت کوین منافع ماینرها را با کل شبکه همسو می‌کند. با این حال، خطرناک نبودن آن در حال حاضر به این معنی نیست که هرگز نمی‌تواند به یک خطر تبدیل شود.

ضریب ناکاموتو تعداد نهادهای لازم برای ایجاد اختلال در یک سیستم بلاک چین را اندازه گیری می‌کند. این معیار برای بیت کوین، در حال حاضر دو است، زیرا تنها با ایجاد اختلال در دو استخر کل سیستم مختل می‌شود.

علاوه بر این، مطالعه Trail of Bits نشان داد که 60 درصد از ترافیک بیت کوین تنها از سه ISP عبور می‌کند. تولید بیت کوین ASIC بسیار متمرکز است و چند نهاد مانند Bitmain و MicroBT بر بازار تسلط دارند. از آنجایی که ارزش بیت کوین تابعی از انرژی جنبشی است که از طریق ASIC ها تبدیل می‌شود، متمرکز شدن به طور طبیعی اتفاق می‌افتد. توزیع جغرافیایی قدرت ماینینگ BTC از الگوی مشابهی پیروی می‌کند: به گفته مؤسسه تامین مالی جایگزین کمبریج، 58 درصد از قدرت استخراج در ژانویه 2022 در ایالات متحده (37٪) یا چین (21٪) قرار داشت.

بیت کوین به عنوان ارزی که جامعه آن دوست دارد آن را تبدیل به ارز ذخیره جهانی کند، خیلی غیرمتمرکزتر از ارزهای فیات نیست.

ریسک تمرکز در سایر زنجیره های لایه یک

سایر بلاک چین‌ها مانند BNB Chain و Solana اغلب با خشم حامیان سخت‌افزار کریپتو مواجه شده‌اند که آنها را به تمرکز بیش از حد متهم می‌کنند. به عنوان مثال، برخی اشاره کردند که BNB Chain فقط 21 تایید کننده دارد. با این حال، توسعه دهندگان BNB Chain همچنین تاکید کرده‌اند که تمرکززدایی یک فرآیند است و نه یک وضعیت نهایی که زنجیره BNB قبلاً به آن رسیده است:

I replied to the (very wrong) thread quoted below but wanna create this thread to share more details. https://t.co/zEHnW7su5m

— V (@v_bnbchain) October 9, 2022

سولانا به دلیل بلاک چین تشنه سخت‌افزار خود در سال‌های گذشته مجبور به دست و پنجه نرم کردن با قطعی‌های مکرر شده است. این امر باعث شده است که جامعه کریپتو توییتر به طعنه بگوید که سولانا “ساعات کاری” و یک میز پشتیبانی دارد که در صورت نیاز به مشکلات رسیدگی می‌کند. درست است که سولانا به شدت تحت تأثیر و کنترل بنیاد سولانا است اما از جنبه‌های دیگر غیرمتمرکزتر از زنجیره‌هایی مانند اتریوم یا بیت‌کوین محسوب می‌شود.

به عنوان مثال، ضریب ناکاموتوی سولانا 27 و بسیار بالاتر از رقبای بزرگتر آن است. سولانا همچنین برای اعتبار‌سنجی نیازی به حداقل سهام ندارد. اگرچه اتریوم با مشتقات استیکینگ کار می‌کند، اما تمرکز بسیاری را نیز ایجاد می کند. ارائه دهندگان میزبانی گره به طور مشابه با اتریوم (غیرمتمرکز) هستند:

از سوی دیگر، نیاز به سخت‌افزار بسیار گران‌قیمت است، که به قطعی‌هایی که همچنان این بلاک چین را آزار می‌دهند، کمک کرده است.

ریسک تمرکز در DeFi

این راهنما بدون بخشی در مورد خطرات تمرکز در DeFi کامل نخواهد بود. این موضوع یک نگرانی اصلی و نقطه بحث برای کاربران کریپتو است.

یکی از خطرات اولیه مرتبط با DeFi این است که یک نهاد واحد بتواند کنترل بخش بزرگی از شبکه را به دست آورد. این امر چه از طریق کنترل اکثریت قدرت حاکمیتی باشد و چه از طریق توانایی تغییر یک طرفه قراردادهای هوشمند قدرت پروتکل، نگران کننده است. DeFi برای مقابله با این خطرات بسیار کمتر از آن چیزی که طرفداران ارز دیجیتال دوست دارند اعتراف کنند، مجهز است.

هک Wormhole در فوریه 2022 نمونه بارز این موضوع است. یک هکر توانست 120000 رپر اتریوم (wETH) را از پل میان زنجیره‌ای Wormhole، سرقت کند. هکر توانست این کار را انجام دهد زیرا پروژه دارای آسیب‌پذیری بود که به آن‌ها اجازه می‌داد کنترل سرمایه‌ها را به دست آورند. اما داستان به همین جا ختم نمی‌شود.

هکر Wormhole با انتقال وجوه از طریق پروتکل‌های مختلف سعی در فرار داشت. با این حال، در فوریه امسال، Jump Crypto، صندوقی که در ابتدا حفره نقدینگی ناشی از هک را مسدود کرد، توانست وجوه را بازیابی کند.

اما این بازیابی نیاز به کمی کمک متمرکز داشت.

جامپ کریپتو توانست حکمی را از دادگاه عالی انگلستان و ولز دریافت کند تا به پروتکل Oasis دستور صادر کند تمام اقدامات لازم برای بازیابی دارایی‌ها را انجام دهد.

آیا این نمونه‌ای از این بود که چگونه می‌توان از تمرکز در DeFi استفاده کرد؟

Hmm …

Not very decentralised if the protocol can unilaterally collude with an aggrieved party to snatch assets from another user.

How is this any different than keeping your fiat in a bank?

Not sure how Maker has any USP if this is true. https://t.co/IzMGUD3LW7

— Arthur Hayes (@CryptoHayes) February 25, 2023

نتیجه

خطرات تمرکز در بلاک چین بسیار جدی است. ارائه دهندگان هاست و ارائه دهندگان خدمات اینترنت، تقریباً برای همه بلاک چین ها، گلوگاه‌های رایجی هستند. تمرکز سرمایه و/یا سخت افزار به ناچار منجر به تمرکز می‌شود.

اما همچنین مهم است که به خاطر داشته باشید که تمرکز به خودی خود بد نیست. تا زمانی که سهامداران در اکوسیستم‌های بلاک چین در جهت توسعه و بهبود زنجیره تلاش می‌کنند، تمرکز حتی می‌تواند منجر به افزایش کارایی شود. حامیان کریپتو فقط باید مراقب باشند که چگونه عوارض جانبی تمرکز را کاهش دهند.

 

منبع: Coinmarketcap