در این هفته، شاهد شروع به کار موفقیت آمیز یکی از تحسین برانگیزترین شاهکارهای مهندسی در صنعت بلاکچین بودیم: ادغام (Merge) اتریوم. تغییر مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) با اثبات سهام (PoS)، از همان ابتدا در نقشه راه اتریوم قرار داشته و تیم توسعه دهنده آن هم از بلاک اول شبکه کار روی آن را شروع کرده بودند. از این رو، این ارتقا یک نقطه عطف عظیم در پروژه بلاکچین اتریوم است.
تحلیل گلسنود بیت کوین: هفته 38 سال 2022
در ساعت 06:46:46 به وقت UTC (11:16 صبح) روز 15 سپتامبر (24 شهریور)، آخرین بلاک استخراج شده با اثبات کار در شماره بلاک 15,537,393 ثبت شد و بیکن چین (Beacon Chain) اثبات سهام اجماع بلاکچین را در اختیار گرفت. مرحله ادغام اتریوم موفقیت آمیز بود.
به جرات می توان گفت که هیچ نمودار دیگری نمی تواند اهمیت و عظمت این تغییر را بهتر از شاخص میانه و میانگین زمان بلاک اتریوم نشان دهد. با این شاخص به خوبی می توان پایان زمان بلاک متغیر و احتمالی الگوریتم PoW و تغییر آن با PoS دقیق و مهندسی شده را که زمان بلاک را دقیقاً در 12 ثانیه ثابت نگاه داشته، مشاهده کرد.
در این گزارش، این رویداد تاریخی را که با تکمیل خود توانست تغییرات زیادی در بازارهای معاملاتی و آنچین ایجاد کند، بررسی خواهیم کرد. در واقع رویداد ادغام را از 3 حوزه زیر مورد آزمایش قرار خواهیم داد:
- تثبیت موقعیت تریدرهای اهرم دار در بازارهای آتی و آپشن.
- تاثیر مرحله ادغام روی پارامترهای اجماع.
- تعداد کنونی اترهای استیک شده و توزیع تأمین کنندگان استیکینگ.
- تاثیرات تئوریک و واقعی این مرحله در موجودی اتر
فروش با خبر
در هفته 32 تحلیل گلسنود، تشریح کردیم که چگونه پوزیشن گیری در بازارهای آتی و آپشن برای یک رویداد فروش با خبر تنظیم شده بود. لازم به ذکر است که نمودار قیمت اتریوم از قله هفتگی در سطح 1777 دلار، در روز انجام ادغام به 1650 دلار رسید و بعد با ریزشی شدید در روز یکشنبه به سطح قیمت 1288 دلار سقوط کرد.
بازار اتریوم همه افزایش قیمتی که از اواسط جولای تا هفته پیش به دست آورده بود را از دست داد. چنین ریزش تندی، نتیجه چندین عامل مختلف است که اولین عامل آن، معامله گرانی است که با عملکرد دور از انتظار اتر شروع به ثبت سودهای خود کردند. با توجه به اینکه اتریوم یکی از معدود دارایی هایی بود که در ماه های اخیر و در این شرایط بد اقتصادی عملکرد مناسبی داشت، ثبت سود معامله گران در اولین فرصت ممکن اصلا دور از انتظار نبود.
درست تا زمان انجام مرحله ادغام، معامله گران بازارهای آتی دائمی فاندینگ ریت سالانه حیرت انگیز 1200 درصدی را برای باز نگاه داشتن پوزیشن های شورت اتریوم خود پرداخت می کردند. این کمترین مقدار ثبت شده در تاریخ اتریوم برای فاندینگ ریت است که با مقدار اوج قبلی در 998- درصد مارس 2020، فاصله معناداری دارد.
البته فاندینگ ریت از زمان انجام Merge تاکنون دوباره به وضعیت خنثی خود بازگشته و این یعنی همه پوزیشن های شورت بسته شده اند.
ارزش کل معاملات باز آتی هم بعد از مرحله ادغام با کاهش 15 درصدی از 8 به 6.8 میلیارد دلار رسید، گرچه این فراز و فرود در سال های 22-2021 نسبتاً رایج بوده است. اگرچه برای بررسی دقیق تر، باید تاثیر تغییر قیمت اتر را هم در نظر بگیریم، زیرا این تغییر روی ارزش دلاری حجم پوزیشن های آتی مبتنی بر ارزش اتریومی تاثیر می گذارد.
اگر معاملات باز را در مبنای اتر بررسی کنیم، خواهیم دید که حجم معاملات باز بازار آتی به قله تاریخی خود رسیده و از اوایل ماه می تاکنون رشدی 80 درصدی داشته است. در طول هفته گذشته، به نظر می رسد که اهرم معاملات آتی، به جای کاهش، افزایش داشته است و این یعنی بسیاری از پوزیشن های پوشش ریسک هنوز بسته نشده اند.
در بازارهای آپشن (اختیار معامله)، یعنی جایی که بخش بزرگی از سفته بازی اتر انجام گرفته است، حجم معاملات کال آپشن پس از مرج، کاهشی 600 میلیون دلاری (10 درصدی) داشته است. البته با این وجود هنوز 5.2 میلیارد دلار پوزیشن کال آپشن در بازار باز است که بیشتر از اوج سال 2021 است. بازارهای پوت آپشن هم با ریزش شدیدتر 19 درصدی روبرو شدند ولی مقیاس آن بسیار کوچکتر است زیرا 294 میلیون پوزیشن بسته شده است.
از بسیاری از جهات، به نظر می رسد که بازارهای اتریوم با وجود اصلاح قیمت 22 درصدی، به شدت اهرم دار و منتظر صعود قیمت های بعدی است.
ادغام در آنچین
پایان دوره اتریوم اثبات کار، با سقوط آنی سختی شبکه و رسیدن آن به عدد 0 پس از ادغام، قابل مشاهده است. این پروسه کاملاً آنی بود و بدون هرگونه دوره کاهش یا هرگونه تنظیم خودکار سختی شبکه رخ داد. درآمد برای ماینرهای PoW به کلی صفر شده است و باعث شده که خیل عظیمی از کارت های گرافیک و ASIC ها بلااستفاده شوند.
به جای ماینرها، الگوریتم PoS از استخر اعتبار سنج ها استفاده می کند که به طور کاملاً برنامه ریزی شده به مجموعه ای از کمیته ها و پیشنهاد دهندگان برای هر دوره 32 اسلاتی تقسیم شده است. هر اعتبار سنج برای هر اسلات 12 ثانیه ای، نقش تولید بلاک را برعهده می گیرد. اگرچه در برخی از مواقع، این اعتبار سنج ممکن است آفلاین یا غیر قابل دسترس باشد که منجر به بلاک از دست رفته میشود.
حالا می توانیم این مجموع زمان فعالیت شبکه اعتبار سنج ها را با استفاده از شاخص نرخ مشارکت که در واقع نسبت بین تعداد بلاک های با موفقیت ساخته شده (از دست نرفته) و تعداد کل اسلات های در دسترس را نشان میدهد، بسنجیم. همانطور که از نمودار زیر پیداست، از زمان شروع به کار بیکن چین، نرخ مشارکت بالای 99 درصد کاملاً عادی و بدیهی بوده است. حالا که قدرت پردازش بیشتری وارد زنجیره شده و اعتبار سنج ها نیز بیشتر شده اند، تماشای این شاخص نکات جالب توجهی به ما خواهد داد.
در هفته های منتهی به مرحله Merge، کاهش اندک نرخ مشارکت را می توان دید که با عبور از سطح 99 درصد، حتی به 97.5 درصد هم رسید. البته بعد از مرحله ادغام، نمودار نرخ مشارکت دوباره به بالای سطح 99 درصد برگشته است و این نشان دهنده اختلالی کوچک در کار برخی از اعتبار سنج ها بود.
تعداد تصدیق در سطح شبکه هم در دوره کوتاهی قبل از مرحله ادغام کاهش یافته بود، ولی دوباره به محدوده مورد انتظار 32 تا 38 هزار تصدیق در ساعت بازگشت. این امکان وجود دارد که این کاهش نشان دهنده مشکل در یک اوپراتور استیکینگ بزرگ بوده است یا شاید نرم افزار یکی از کلاینت ها با باگ مواجه شده باشد که باعث شود چندین اعتبار سنج در یک دوره زمانی کوتاه مدت با مشکل روبرو شوند.
شبکه اتریوم هم اکنون بیش از 429600 اعتبار سنج فعال در بلاکچین خود دارد. نمودار زیر نشان میدهد که در 6 ماه گذشته، اعتبار سنج های جدید با نرخ تقریباً ثابتی به شبکه اضافه شده اند و این نرخ رشد در هفته های اخیر بیشتر هم شده است. تنها در ماه سپتامبر، بیش از 11360 اعتبار سنج جدید به شبکه اضافه شده اند. اتفاقی که نشان دهنده رشد تمایل سرمایه گذاران به این بلاکچین، بعد از حل چالش های فنی مرتبط با Merge است.
وقتی اعتبار سنج ها به یک استخر استیکینگ وارد یا از آن خارج می شوند، توسط یک سطح محدودیت پروتکل در ریزش کل اعتبار سنج ها در هر دوره (Epoch) محدود می شوند. نمودار زیر این محدودیت را (خط آبی رنگ) در کنار یک نمودار مشابه بارکد نشان میدهد. چیزی که در واقع تغییر روزانه اعتبار سنج های فعال را به نمایش می گذارد. می توان دید که در چند مورد گذشته، ورود اعتبار سنج ها به سقف محدودیت رسیده است.
جهش اخیر میزان فعالیت اعتبار سنج های جدید در ماه سپتامبر کاملا با این نمودار قابل مشاهده است، اگرچه حجم آن در مقایسه با سال گذشته به طرز چشمگیری کمتر است.
حالا که به طور کلی 428,600 اعتبار سنج فعال در شبکه حضور دارند، بیش از 14.586 میلیون واحد اتر هم استیک شده که در واقع 12.2 درصد از کل موجودی اتر در شبکه است. لازم به ذکر است که تعداد کل اترهای استیک شده، به مرور زمان و بنابر بر دلایل زیاد تغییر میکند:
- واریز و برداشت های جدید (بعد از فورک شانگهای اتریوم)
- درآمد ناشی از صدور کوین جدید یا کارمزدها (افزایش موجودی)
- کاهش بر اثر عدم فعالیت: یعنی زمانی که اعتبار سنج ها بلاک ها یا تصدیق ها را از دست بدهند (کاهش موجودی).
- اسلشینگ (Slashing): در زمان رفتارهای مخرب (کاهش موجودی)
شاخص موجودی کل استیک شده با شاخص جدید موجودی موثر که در واقع سهم موجودی کل اترهای مشارکت کننده در الگوریتم اجماع مشارکت می کنند را نشان میدهد، تفاوت های زیادی دارد. استیک موثر برای هر اعتبار سنج محدودیت 32 اتری دارد که می تواند در زمان عدم فعالیت یا اسلشینگ به 1 اتر هم برسد.
شاخص موجودی کل موثر هم اکنون 13.801 میلیون واحد اتر است که نرخ اثربخشی استیک را به 94.6 درصد می رساند.
بخش اعظم اترهای استیک شده که 10.071 میلیون واحد اتر (69.04 درصد از کل) می شود، توسط چند ارائه دهنده خدمات استیکینگ بزرگ کنترل می شود. 4 ارائه دهنده برتر این خدمات Lido، Coinbase، Kraken و Binance هستن که روی هم 8.18 میلیون واحد اتر را که نماینده 56.08 درصد از کل است، مدیریت می کنند.
یکی از جدیدترین استخرهای استیکینگ که زیر نظر ماست، Rocketpool نام دارد. این استخر یک اوپراتور نود توزیع شده است که از جهت نوع مدیریت با لیدو (Lido) رقابت می کند. البته مقیاس کار این استخر هنوز بسیار کم بوده و هنوز 228,200 اتر (1.56 درصد از کل) در آن استیک شده اما به شدت در حال رشد است.
واقعیت موجودی
یکی از مهمترین موضوعات و فواید اجرای Merge، کاهش چشمگیر صدور موجودی اتر است که همراه با توکن سوزی طرح EIP1559، انتظار می رود تا حدی ضد تورم شدن موجودی اتر را هم شاهد باشیم.
از زمان شروع به کار بیکن چین در روز 1 دسامبر 2020، اتریوم دو منبع صدور موجودی داشت، یکی از زنجیره PoW و دیگری از زنجیره PoS. در آگوست سال گذشته، طرح EIP1559 اجرا شد که یک قابلیت توکن سوزی کارمزد در زنجیره PoW اضافه کرد، قابلیتی که با پایان کار اثبات کار حالا به PoS منتقل شده است.
نمودار زیر شامل چند اندیکاتور مختلف است که میزان صدور روزانه اتر را تحت شرایط شبیه سازی شده و واقعی نشان میدهد. این شاخص می تواند تغییر روزانه موجودی اتر را مدل سازی کرده و از زمان اجرای EIP1559 را نشان دهد.
- محدوده ای که وضعیت واقعی را نشان میدهد، شامل صدور توکن با PoW و PoS، با توکن سوزی EIP1559 می شود که منسوخ شدن الگوریتم اجماع کار را هم نشان میدهد. مقادیر مثبت (سبز) نشان دهنده دوره تورمی (دوره عادی) است و مقادیر منفی (قرمز) نشان دهنده کاهش موجودی اتر (ضد تورمی شدن اتریوم) است.
- شبیه سازی ادامه بلاکچین PoW (نارنجی)، فرض می کند که مرحله ادغام هیچگاه انجام نشده و با هر بلاک هم 2 اتر صادر شده است (برای سادگی پاداش های دیگر حذف شده).
- شبیه سازی زنجیره PoS (آبی)، فرض می کند که مرحله ادغام انجام گرفته و EIP1559 هم در آگوست 2021 اجرا شده است، سپس همه پاداش های بلاک PoW را نادیده میگیرد. در واقع این سناریو با محدوده پسا ادغام کنونی برابر است.
می توان دید که مدل PoS (آبی) نرخ صدور 772 اتر در روز دارد که در مقایسه با 12500 اتر در روز مدل PoW (نارنجی) بسیار کمتر است. البته لازم به ذکر است که صدور کنونی اتر هنوز تورمی است که عمده دلیل آن شلوغی کم بلاکچین و کاربری پایین شبکه در روزهای کنونی است.
با تمرکز بیشتر روی نمودار 1 ساعته دوره پس از ادغام، می توان کاهش خالص موجودی را محاسبه کرد. از زمان انجام مرحله ادغام و زمان نگارش این مقاله (حدود 4 روز):
- زنجیره PoW اتریوم باید حدود 48,400 واحد اتر صادر می کرد.
- زنجیره PoS اتر اما در این مدت 3893 اتر صادر کرده است که نشان دهنده کاهش عظیم 92.8 درصدی ست نسبت به سیستم منسوخ شده قبلی است.
بلافاصله پس از تکمیل مرحله ادغام، یک تقاضای آنی برای فضای بلاک باعث شد که میانگین کارمزد شبکه بالا برود، چیزی که در نهایت منجر به ثبت یک دوره 12 ساعته از ضدتورمی شدن اتریوم شد. با اینحال با کاهش کاربرد شبکه و بازگشت کارمزدها، موجودی کلی اتر هم به افزایش ادامه داد، گرچه نرخ آن به طرز چشمگیری کمتر از حالت اثبات کار است.
جمع بندی نهایی
مرحله Merge اتریوم با موفقیت کامل انجام شد. مرحله ای که آن رویدادی تاریخی می دانند. چندین سال تحقیقات، توسعه و استراتژی پیچیده حالا منجر به خلق یک شاهکار مهندسی عظیم شده است.
دنیای تحلیل آنچین حالا مجموعه بزرگی از شاخص های جدید در اختیار دارد که می توان با آن ها مکانیزم اجماع جدید و عملکرد دومین دارایی محبوب و بزرگ دنیای کریپتو را بررسی کرد. در میان این شاخص ها، متغیرهای موجودی جدید از اهمیت ویژه ای برخوردارند، زیرا تنش و نیروهای بازار بین ورود اعتبار سنج های جدید (که باعث افزایش صدور می شود) و شلوغی شبکه که منجر به توکن سوزی با طرح EIP1559 می شود، می تواند اتریوم را به یک دارایی تورمی یا ضد تورمی سوق دهد.
منبع : Glassnode
پاسخ